De vereniging Nederlands Gilde van Kunst-, Sier- en Restauratiesmeden (NGK) heeft dankbaar gebruik gemaakt van een subsidie van de stichting Kleinschalig en Uniek Specialistisch Vakmanschap om de titel Meestersmid in Nederland te introduceren. Het NGK is de branchevereniging van de professionele, ambachtelijke smederijen in Nederland. Met meer dan 50 aangesloten bedrijven is het NGK het aanspreekpunt op het gebied van smeedwerk in Nederland. Het NGK is onderdeel van Koninklijke Metaalunie.
De bij het NGK aangesloten smederijen vertegenwoordigen de grote meerderheid aan professionele smederijen in Nederland. Het is een kleine, maar gepassioneerde groep vakmensen.
Het NGK is opgericht begin jaren ’90 met als doel het professionaliseren van de smederijen. Professionalisering gaat hand in hand met verbetering van de kwaliteit van het smeedwerk in Nederland. Daar zet het NGK zich dan ook al jarenlang voor in. Een aantal jaar na oprichting begon het NGK met het geven van vakgerichte cursussen. Om smeden en hun (potentiële) werknemers te bekwamen in het vak. Het reguliere opleidingsprogramma bestaat nu uit cursussen Basisvaardigheden Smeden, Gevorderd, Gereedschappen en Hang- en Sluitwerk. Daarnaast worden veel cursussen en masterclasses naar behoefte georganiseerd. Zoals vuurlassen (wellen), tekenen voor smeden, patineren, koperdrijven en vergulden.
Langzamerhand ontstond er behoefte aan het inzichtelijk
maken van de kwaliteit van de smeden. Vandaar dat Gildeproeven zijn geïntroduceerd.
Onder toeziend oog van een commissie bestaande uit alom gerespecteerde smeden
maken smeden een werkstuk volgens tekening. Als een smid geslaagd is mag deze
zich vakbekwaam noemen.
Maar daar hield het niet op met kwaliteitsverbetering. Niet alleen als smid,
maar ook als smederij is het tegenwoordig mogelijk een certificaat van bekwaamheid
te behalen. Om aan te tonen dat in de smederij niet alleen een vakbekwame smid
aan het werk is, maar ook dat de bedrijfsvoering voldoet aan moderne eisen.
Zeker voor restauratiewerk is dat een belangrijk gegeven. In samenwerking met
onder andere de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Stichting ERM zijn
richtlijnen opgesteld over de restauratie van ijzerwerk aan monumenten. Het
goed restaureren van monumentaal ijzer is namelijk een zeer specialistisch vak.
Historisch ijzer kan al snel onherstelbaar beschadigd worden door ondeskundigen.
Een van de speerpunten van het NGK is dat bij restauraties smederijen met het
certificaat worden ingeschakeld en dat er door de overheid wordt gecontroleerd
tijdens de uitvoering van het werk of volgens de restauratierichtlijnen gewerkt
wordt.
Restauratie is een dermate gespecialiseerd vak dat slechts weinigen er kennis
van hebben. Goed opgeleide controleurs kunnen ervoor zorgen dat gerestaureerd
ijzer weer decennialang (of zelfs langer) mee kan.
Promotie van het vak is het andere speerpunt is van het NGK. Het NGK maakt zich
daarvoor sterk op verschillende manieren.
Het NGK organiseert jaarlijks een meerdaags smeedfestival om bij het grote
publiek onder de aandacht te brengen wat modern smeedwerk is en dat
ambachtelijk smederijen professionele ondernemingen zijn. Waar mensen werken
met passie voor het vak. Dat wil het NGK ook overbrengen aan jongeren om juist
de jeugd kennis te laten maken met het vak en ze eventuele te interesseren in
een opleiding in de metaal. Al jarenlang spant het NGK zich in om jongeren die al
een opleiding in de metaal volgen ook te laten kennismaken met smeden. De
laatste paar jaar gebeurt dat door het aanbieden van het Keuzedeel Smeden.
Kwaliteitsverbetering en promotie komen samen in het meest recente project van
het NGK; de introductie van de titel Meestersmid in Nederland. Deze titel staat
open voor alle smeden die al jarenlang hun sporen verdiend hebben tijdens hun
werk/carrière. Het NGK heeft jarenlang onderzoek gedaan en smeden bevraagd
welke eisen verbonden zouden moeten zijn aan de titel Meestersmid. Met hulp van een extern bureau en de
Meestergoudsmeden zijn vervolgens de eisen geformuleerd en is een pilot georganiseerd.
Tijdens het smeedfestival in Nieuwkoop hebben twee smeden hun werkstuk met
succes laten toetsen door de internationale Ballotagecommissie en deze twee
mogen nu de titel Meestersmid voeren.
Het NGK hoopt dat de titel Meestersmid ook bijdraagt aan het perspectief bij
jongeren, dat zij gaan inzien wat een mooi ambacht het is en welke
toekomstperspectieven daarbij horen.
Deze pilot en de introductie van de titel Meestersmid zouden niet tot stand
zijn gekomen zonder financiële ondersteuning van het initiatief Kleinschalig en
Uniek Specialistisch Vakmanschap.
Meer informatie op www.smeden.nl